1. Sytuacja epidemiologiczna w krajach epidemicznych oraz pozostałych państwach Afryki.
W 3 krajach Afryki Zachodniej choroba szerzy się obecnie na rozległych obszarach tych państw w rozmiarach epidemicznych. Wg danych WHO (na 29.10.2014 r.) od początku epidemii liczba zachorowań, w tym zgonów była następująca:
Na chwilę obecną już wszystkie dystrykty w Sierra Leone i Liberii są objęte epidemią, tzn. w każdym dystrykcie tych dwóch krajów zgłoszono co najmniej po 1 przypadku gorączki Ebola.
W związku z powyższym zdecydowanie odradza się podróżowanie do ww. 3 krajów do czasu ustania w nich epidemii Gorączki Ebola.
Przypadki w Demokratycznej Republice Kongo (d. Zair – ze stolica w Kinszasa, nie mylić z Republiką Kongo ze stolicą z Brazzaville) są obecnie ograniczone do terenów wiejskich i nie objęły miast. Są one wywołane przez szczep wirusa Ebola-Sudan i nie są powiązane epidemiologiczne z obecnie trwającą epidemią w ww. 3 krajach Afryki Zachodniej, gdzie występuje szczep Ebola-Zair.
2. Postępowanie w przypadku pobytu na obszarach występowania Eboli
Zdecydowanie odradza się obecnie podróżowanie do 3 krajów objętych występowaniem zachorowań na Ebolę w rozmiarach epidemicznych tj. Gwinea, Liberia i Sierra Leone. W przypadku, gdy przełożenie podróży nie jest możliwe, w celu uzyskania profesjonalnej porady lekarskiej w zakresie zagrożeń epidemiologicznych w tych krajach oraz możliwości profilaktyki przeciw chorobom innym niż Ebola (profilaktyce przeciw malarii oraz szczepieniom przeciw żółtej gorączce), należy przed wyjazdem skontaktować się z lekarzem medycyny podróży lub lekarzem medycyny tropikalnej, najlepiej nie później niż 4 - 6 tyg. przed planowaną podróżą. Pozwoli to na przyjęcie zalecanej przez lekarza profilaktyki w terminie umożliwiającym osiągnięcie odpowiedniego poziomu odporności przeciw żółtej gorączce i malarii. Nie istnieje natomiast ani szczepionka, ani profilaktyka farmakologiczna przeciw Eboli. W dbałości o bezpieczeństwo w czasie podróży zachęcamy do korzystania z systemu e-konsulat na stronie internetowej Ministerstwa Spraw Zagranicznych
Zgodnie z zaleceniami (WHO, ECDC, CDC) podróżujący powinni w najwyższym stopniu zachować następujące środki ostrożności:
- przestrzegać zasad higieny rąk,
- unikać wszelkich kontaktów z osobami chorymi lub ciałami osób zmarłych,
- unikać wszelkich kontaktów z dzikimi zwierzętami (w szczególności z małpami, gatunkami leśnych antylop, gryzoniami, nietoperzami), również z ciałami padłych zwierząt,
- nie spożywać mięsa dzikich zwierząt,
- dokładnie myć i obierać warzywa oraz owoce przed ich spożyciem,
- unikać przygodnych kontaktów płciowych – w przypadku podjęcia związanego z nimi ryzyka stosować zabezpieczenia,
- zrezygnować z odwiedzania miejsc bytowania nietoperzy (np. jaskiń, kopalni, schronów).
W razie zachorowania w trakcie pobytu należy natychmiast poprosić o pomoc lekarską.
3. Postępowanie w przypadku wystąpienia gorączki oraz innych objawów po powrocie z 4 krajów występowania Eboli
W przypadku wystąpienia, w okresie do 21 dni od ostatniego dnia pobytu w 4 krajach: Gwinei, Liberii, Sierra Leone oraz Demokratycznej Republice Konga (d. Zair), co najmniej jednego z następujących objawów: gorączka >38.5°C, nasilony, utrzymujący się ból głowy, bóle mięśni, wymioty, biegunka, ból brzucha, nie mające innych przyczyn krwawienia/wylewy krwi (np. podskórne, w obrębie błon śluzowych, siniaki) należy pozostać w domu, unikać kontaktu z innymi domownikami, oraz zadzwonić niezwłocznie pod numer 112 lub 999 w celu uzyskania od dyspozytora medycznego informacji o dalszym postępowaniu.
4. Sposób szerzenia się wirusa
Przeniesienie wirusa Ebola następuje przez bezpośredni kontakt z krwią, wydzielinami i wydalinami osoby zakażonej. W przypadku bliskiego kontaktu z chorym twarzą w twarz - personel medyczny musi zabezpieczać twarz (błony śluzowe oczy, nos i ust) przed przeniesieniem wirusa na bliską odległość (do 1 m) w wyniku zachlapania lub aerolizacji wydzielin chorego. Osoba zakażona staje się zakaźna dopiero po wystąpieniu objawów. Natomiast w odróżnieniu do wirusa odry, ospy wietrznej lub grypy wirus Ebola nie szerzy się drogą powietrzną. Transmisja wirusa Ebola możliwa jest również od osoby zmarłej z powodu zakażenia oraz od zakażonych/padłych zwierząt takich jak: małpy czy nietoperze. Maksymalny okres wylęgania choroby (inkubacji) wynosi do 21 dni od chwili kontaktu ze źródłem zakażenia.
5. Sytuacja epidemiologiczna w pozostałych krajach regionu
Ostatni przypadek zachorowania na Ebolę w Nigerii i Senegalu odnotowany został 31 sierpnia 2014 r. Ze względu, że od ostatniego zachorowania upłynął już czas równy najdłuższemu okresowi wylegania, należy uznać że transmisja wirusa w tych 2 krajach została przerwana. W dniu 17.10.2014 r. – Senegal, zaś w dniu 19.10.2014 r.- Nigerię oficjalnie ogłoszono krajami wolnymi od gorączki Ebola. W okresie wcześniejszym w Nigerii wystąpiło łącznie 20 przypadków, w tym 8 śmiertelnych. W Senegalu odnotowano 1 przypadek. Każdorazowo przy wyjeździe należy mieć na uwadze, że obszary Afryki równikowej są terenem stałego występowania niebezpiecznych chorób tropikalnych: wirusowych gorączek krwotocznych takich jak Lassa, żółta gorączka, a także chorób przenoszonych przez owady (m.in. malaria) oraz drogą pokarmową: dur brzuszny, szigeloza (czerwonka bakteryjna).
Opracowano na podstawie materiałów WHO, CDC, ECDC z dnia 29 października 2014 r.
